مطاف عشق

آیت الله جوادی آملی :
- وظيفه ما در اين ماه مبارک رمضان چيست؟ مرحوم ابن طاووس با اسناد متعدّدي از وجود مبارک سيد الشهداء (س)، از وجود مبارک اميرالمؤمنين(س) نقل مي‌کند که وجود مبارک پيغمبر(ص) روزي خطبه خواند، ـ حالا در بعضي از نقل‌ها دارد كه آخرين جمعه شعبان و در بعضي از نقل‌ها دارد که آخر شعبان بود ـ فرمود: «أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَيْكُمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَكَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَة»، پس سالي که نکوست از بهارش پيداست. حالا اگر يک کشاورزي نتواند از اين بهار بهره ببرد ديگر خودش مسئول است! سال، سال نکويي است. بهترين بهره‌اي که ما در ماه مبارک رمضان مي‌بريم چيست؟ فضايل فراواني ذکر کردند، يکي از آنها اين است که آزادي از بهترين نعمت‌هاست، آزادي که انسان از قيد هوس و بردگي هوا و سلطنت شيطان بيرون بيايد، اين يک نعمت خوبي است. در همان خطبه شعبانيه فرمود: «أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَنْفُسَكُمْ مَرْهُونَةٌ بِأَعْمَالِكُمْ فَفُكُّوهَا بِاسْتِغْفَارِكُمْ وَ ظُهُورُكُمْ ثَقِيلَةٌ مِنْ أَوْزَارِكُمْ فَخَفِّفُوا عَنْهَا بِطُولِ سُجُودِكُم‏»؛ فرمود شما در رهن هستيد سعي کنيد فکّ رهن کنيد.
- بيان ذلک اين است که هر انسان مديوني بايد رهن بدهد، اگر کسي بدهکار بود رهن مي‌دهد. در امور مالي وقتي به ديگران بدهکار بود، حالا يا سند خانه‌اش يا فرش خانه خود را رهن مي‌دهد؛ حالا اگر کسي «حق الله» به عهده داشت، او که نمي‌تواند بگويند فرش را در گرو مي‌گذارم، يا خانه‌ات در گرو است! بلكه خود شخص را گرو مي‌گيرند، اگر کسي «حق الله» بر عهده داشت، بدهکار بود، مديون بود، خودش را گرو مي‌گيرند؛ وقتي گرو گرفتند ديگر آزاد نيست. اين که مي‌بينيد بعضي‌ها مي‌گويند من نمي‌توانم زبانم را کنترل کنم يا چشمم را کنترل کنم اين بيچاره راست مي‌گويد، چون در رهن و در گرو اعمال خود است، مي‌گويد هر چه مي‌خواهم زبانم را کنترل کنم نمي‌توانم! نمي‌توانم؛ يعني در حد ضرورت، امتناع نيست؛ يعني سخت است براي او. سرّش اين است که آزاد نيست، اگر آزاد بشود که زبانش را کنترل مي‌کند، چشمش را کنترل مي‌کند؛ يا كسي مي‌گويد هر چه مي‌خواهم براي نماز شب پا بشوم نمي‌توام، او راست مي‌گويد، چون در گرو است وقتي که در گرو باشد ديگر به ميل خودش نمي‌تواند کار بکند. چه وقت انسان در گرو است؟ مادامي که «حق الله» را نداد، وقتي «حق الله» نداد، مديون بود، هر مديوني بايد گرو بدهد. گرو هم در مسائل اعتقادي و اخلاقي خود شخص است، نه مال او و فرش او! حضرت در آن خطبه شعبانيه فرمود: «إِنَّ أَنْفُسَكُمْ مَرْهُونَةٌ»؛ رهن اعمال شماست. «فَفُكُّوهَا بِاسْتِغْفَارِكُمْ»؛ فکّ رهن کنيد، شما دَين خود را بدهيد آزاد مي‌شويد، وقتي که طلب طلبکار را انسان داد آزاد مي‌شود. فرمود: «فَفُكُّوهَا بِاسْتِغْفَارِكُمْ»؛ آن وقت آزاد هستند.
(منبع : خارج فقه- جلسه ۹۵/۳/۱۲)