مطاف عشق

1- عبادت و عبوديت
با مطالعه تاريخ زندگي امام حسين(ع)و اصحاب شان پي مي بريم كه آن بزرگواران اهل عبادت و عبوديت حقيقي و واقعي بودند و از بركات اين دعاها و عبادت ها به اين درجه نائل شدند.
حبيب بن مظاهر در خطبه اي خطاب به لشكر عمربن سعد فرمود: «آگاه باشيد! به خدا سوگند! بدمردماني هستند نزد خداوند در روز قيامت كساني كه بر او وارد مي شوند در حالي كه ذريّه پيامبر(ص)و عترت او و اهل بيتش(ع)و عابدان اهل اين شهر كه در سحرها مشغول عبادت بوده و بسيار ياد خدا مي كنند را به قتل مي رسانند.» (تاريخ طبري، ج3، ص315)
از وي‍ژگي هاي امام(ع)وياران شهيدشان، روح معنوي، حال عبادت، نيايش و نماز بود. به طوري كه شب عاشورا، زمزمه نماز و نيايش آنان در خيمه هايشان پيچيده بود. مثل صدايي كه از كندوي زنبور عسل به گوش مي رسد.(سيدبن طاووس، لهوف، ص154)

«أَشهَدُ أَنَّكَ قَد أَقَمتَ الصَّلَاةَ وَ آتَيتَ الزَّكاةَ وَ أَمَرتَ بِالمَعرُوفِ وَ نَهَيتَ عَنِ المُنكَر» (زيارت وارث)

سعيدبن عبدالله نيز از ياران سيدالشهداء(ع)بود كه هنگام نماز، جلوي امام ايستاد و بدن خود را سپر تيرهاي بلا ساخت و شهيد نماز گشت. (بحارالأنوار، ج 45، ص21)

عاشورا تلاقي عرفان و حماسه بود و نهضت كربلا براي احياي سنت هاي ديني و فرايض الهي از جمله نماز بود.

شيعه او نيز بايد اهل نماز و خشوع باشد و از امام حسين(ع)تنها عزاداري، سينه زني و دسته و هيئت را نشناسد بلكه نسبت به درس ها و عبرت هاي عاشورا معرفت پيدا كند.

2- إخلاص در ولايت و محبت اهل بيت(ع)
يكي از عوامل حسيني شدن و سعادت ياران حسيني، اخلاص در ولايت و محبت اهل بيت(ع)بوده است. شب عاشورا نمايشي از عزت و شكست ناپذيري ياران سيدالشهداء(ع)بود. زماني كه امام(ع)در آن شب خطبه اي را براي يارانش خواند، همگي خاندان و ياران باوفايش؛ اخلاص، ارادت و پايداري خود را به منصه ظهور گذاشتند. و نشان دادند كه هر كه عزت يابد،شكست نيابد و تن به خواري ندهد و در دو عالم رو سپيد ماند.
در زيارت ناحيه مقدسه درباره زهير بن قين بجلي آمده است: «درود بر زهير بن قين بجلي كه وقتي حسين(ع)به او اذن جدايي داد به حضرت عرض كرد: نه به خدا، هرگز چنين اتفاقي نخواهد افتاد، آيا فرزند رسول خدا را اسير دست دشمن رها كنم و خودم را نجات دهم؟! خداوند چنين روزي را نياورد.» (اقبال الأعمال، ج3، ص77)
در مكتب امام حسين(ع)ميان عقل و عشق جدايي نيست. بلكه بصيرت، اخلاص، حريت، عدالت و استقامت از ويژگي هاي شاخص تربيت شدگان آن است. پس بايد حسين(ع)و نهضت عزت آفرينش را نمونه اي براي تربيت پيروان اهل بيت(ع)قرار داد.

3- ایثار و فداکاری
نهضت حسینی، بهترین تربیت گاه برای گذشتن از محبوب ترین تعلّقات آدمی در راه خدا و در جهت برپاداشتن حق و عدل است. امام حسین(ع)همه چیز خود را فدا نمود تا حقیقت زنده بماند و عدالت رخ نماید، مردم با عزت زندگی کنند و تن به ذلت ندهند. حضرت در وصیت نامه خود به محمدبن حنفیه فرمودند:
«…هر که مرا و هدف مرا به حق و راستی پذیرا شود [و در این راه فداکاری نماید]، البته خداوند به حق و راستی سزاوارتر است و هر که راه مرا نپذیرد و مرا تنها گذارد، من به تنهایی با صبر و استقامت راه خود را پیش خواهم برد تا خداوند میان من و این چنین مردمان[به حق] داوری کند[و میان من و آنان حُکم نماید]که او بهترین حاکمان است.(مقتل الخوارزمی، ج1، صص188-189؛ مناقب ابن شهر آشوب، ج4، ص89)
راه امام حسین(ع)جز با فداکاری و از خودگذشتگی طی نمی شود و هر کس بخواهد در سلک رهروان حسینی درآید، باید ایثار و جان فشانی در راه حق و دین سرلوحه ی امورش قرار گیرد. همان طور که سعيدبن عبدالله حنفي خطاب به امام حسین(ع) گفت: «به خدا سوگند! آرزو دارم كه كشته شوم و دوباره زنده شوم و باز كشته شوم و تا هزار بار اين گونه كشته شوم و خداوند با اين كارم كشته شدن را از تو و از اين جوانان خاندانت دور كند.» (دانش نامه امام حسين(ع)، ج1، ص769، ح812)

اين سخن از كسي است كه اجباري در انتخاب راه شهادت نداشت بلكه حاكي از استواري ايمان وي و ساير اصحاب و يار ان امام حسين(ع)مي باشد.و گواه حركت در پرتو نور يقين و اوج ايثار و جانفشاني در راه اهل بيت(ع) است.

4- حریت و آزادگی
آزادگي، حفظ شرف و عزت، انگيزه اي والا و اصلي از اصول اسلامي و انساني است كه در حماسه بزرگ و بي بديل تاريخ(عاشورا)توسط سرور آزادگان جهان در يك تابلوي زيبا و گويايي به رنگ خون ترسيم گشته است. مقايسه سياست هاي شوم و ظالمانه أُمويان با سياست هاي عادلانه اهل بيت(ع)در دو جهت(بندگي و رقيت مردم و آزادي و حريت آنها)به وضوح قابل مشاهده است.
سرگذشت حُرّ در واقعه عاشورا، نمونه اي نيكو و زيبا از رهايي از قيود اسارت و بندگي از دنيا و نااهلان است.

«حُرّبن يزيد رياحي تكبيره الإحرام خون بست و آخرين حجاب را نيز دريد و آزاد از بندگي غير، حُرِّ حرّ وارد نماز عشق شد و اين نماز دائم است وآنكه در آن وارد شود هرگز از آن غافل نخواهد شد.»

(شهيد سيد مرتضي آويني،روايت محرم، ص80)

امام حسين(ع)با نهضت و شهادت خود، راه آزادگي را بر همگان گشود. چنان كه در زيارت اربعين حضرت ابا عبدالله(ع)از امام صادق منقول است:
«او جان(خون قلب)خود را در راه تو داد تا بندگانت را از جهالت و ناداني و سرگرداني در گمراهي برهاند.» (مفاتيح الجنان، ص856)

كربلا مصاف حريت و رقيت بود. مصاف آزادگي در مقابل بندگي.

آنان كه به دعوت سيدالشهداء(ع)به حريت و آزادگي پشت كردند و حاضر نشدند از پستي هاي دنيا دست بكشند و بر ضد امام حسين(ع)همدست شدند، خود را تباه كردند:
«آنان كه بر ضد آن حضرت همدست شدند، كساني بودند كه دنيا فريبشان داد و بهره خود را در ازاي بهاي ناچيز فروختند و آخرت خود را در مقابل بهايي اندك از دست دادند و بزرگي نمودند و خود را در چاه هوي و هوس سرنگون كردند.» (مفاتيح الجنان،ص856)

5-صبر و استقامت
امام حسين(ع)تربيت يافته مدرسه نبوي و علوي است. و استقامت و پايداري را در عمل پيامبر اكرم(ص)و امير مؤمنان(ع)آموخته است. او كتاب عيني خدا، جلوه تامّ آيات الهي است كه هرگونه رنج و سختي و مصيبت را در راه آرمان هاي والاي خود تحمل كرد و راه هدايتي براي همه نسل ها در همه اعصار شد.

در اين ميان، صبر و استقامت حضرت زينب(س)پس از عاشورا و در دوران اسارت و رويارويي با يزيد، درخشان ترين صحنه ها را به عاشقان حسيني آموخت. استاد شهيد مرتضي مطهري(ره)مي فرمايد: «در حماسه حسيني آن كس كه بيش از همه اين درس را آموخت و بيش از همه اين پرتو حسيني بر او تابيد، خواهر بزرگوارش زينب(س)بود…» (حماسه حسيني، ج1، صص176-179)
استقامت مسلم نيز در حال اسارت و دفاع از حق و عدالت درسي براي همه اهل استقامت است.

در برابر هرمصيبت و سختي شكيبايي پيشه كن و استقامت و پايداري نما و بدان كه آدمي[در اين عالم]جاودانه نيست
و چون مصيبتي را به يادآوردي كه قلبت را فشرد و اندوه را در كام جانت نشاند، مصيبت آل محمد را به ياد آر
آن گاه چونان آن گراميان شكيبايي و پايداري پيشه كن كه اين مصيبت ها گذراست و فردا همه چيز آشكار است.
(ينابيع الموده،ج2، صص160-161)

پيشتازان نهضت حسيني صحنه هايي از پايداري در راه حق را نشان دادند كه در عين سختي مصيبت، از حماسه لبريز است. پايداري رهروان كربلا در سخت ترين عرصه ها و رويارويي خشنودانه آنان با مصيبت ها، برخاسته از دوستي بي شائبه حق، و بينايي كامل نسبت به زندگي و مرگ و آزادي از دام هاي دنيايي است.

منابع
1- آويني، سيد مرتضي، روايت محرم،1372،مؤسسه فرهنگي گروه روايت فتح.
2- ابن طاووس، علي بن موسي، اللهوف علي قتلي الطفوف، ترجمه محمد لك علي آبادي، 1384، قم، هنارس.
3- دلشاد تهراني، مصطفي، مدرسه حسيني، 1379، تهران، دريا.
3- رضواني، علي اصغر، عوامل سعادت و شقاوت در واقعه كربلا، 1388، قم، دليل ما.
4- گفتارهايي از سيدمجتبي نورمفيدي، اصول اخلاقي قيام امام حسين(ع)، 1394، قم، دارالمبلغين.
5- محدثي، جواد، فرهنگ عاشورا، 1386، قم، معروف.
6- محمدي ري شهري، محمد، شهادت نامه امام حسين(ع) بر پايه منابع معتبر، ج2، 1392، قم، دارالحديث.
7- معاونت آموزش و پژوهش سازمان تبليغات اسلامي، بر شطي از حماسه و حضور، عباسعلي عميد زنجاني، تأثير واقعه كربلا بر تحولات سياسي جهان اسلام،1375.